Tinh thần truyền giáo của Don Bosco không chỉ là một yếu tố quan trọng trong đời sống cá nhân của ngài, mà còn là ngọn lửa soi sáng cho toàn bộ sứ mạng của Tu hội Salêdiêng. Từ những giấc mơ tiên tri, các bức thư gửi cho các nhà truyền giáo đầu tiên, đến những định hướng cụ thể trong Hiến luật của Tu hội, Don Bosco đã để lại một di sản quý báu, giúp Dòng Salêdiêng Don Bosco phát triển mạnh mẽ trên khắp thế giới. Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về tinh thần truyền giáo của Don Bosco thông qua các tài liệu chính yếu, nhằm làm rõ những lý tưởng, nguyên tắc và thực hành mà ngài đã truyền lại cho các thế hệ Salêdiêng.
1. Nền tảng tinh thần truyền giáo của Don Bosco
Don Bosco, từ rất sớm, đã nhận ra rằng ơn gọi truyền giáo không chỉ là việc rao giảng Tin Mừng, mà còn là chăm sóc và giáo dục người trẻ, đặc biệt là những người nghèo và bị bỏ rơi. Đây chính là chìa khóa giúp ngài tiếp cận và gieo mầm đức tin ở nhiều nơi khác nhau. Trong “Hiến luật của Tu Hội Salêdiêng Don Bosco”, tinh thần truyền giáo được xác định là một yếu tố cốt lõi trong ơn gọi Salêdiêng, khi Tu hội cam kết phục vụ giới trẻ, nhất là những người nghèo khổ và bị bỏ rơi, qua việc giáo dục toàn diện và tình yêu của Chúa Kitô.
Theo khoản 30 của Hiến luật, “Tu hội Salêdiêng theo gương của Don Bosco, cam kết truyền bá Tin Mừng, đặc biệt tại những nơi mà người trẻ bị bỏ rơi và xa rời đức tin, nhằm đem lại cho họ một tương lai tốt đẹp hơn qua việc giáo dục và chăm sóc tinh thần” (HL 30). Qua đó, Don Bosco đã làm rõ rằng tinh thần truyền giáo không phải là việc thực hiện một sứ vụ ngắn hạn, mà là sự cam kết lâu dài và liên tục để đem lại sự biến đổi cho đời sống người trẻ.
2. Giấc mơ truyền giáo và tầm nhìn toàn cầu
Don Bosco là một nhà truyền giáo đầy linh đạo và viễn kiến, điều này thể hiện rõ qua nhiều giấc mơ tiên tri mà ngài nhận được. Trong số đó, nổi bật nhất là “Giấc mơ Truyền giáo”. Theo Don Bosco, giấc mơ này cho ngài thấy những vùng đất xa xôi mà ngài chưa bao giờ đặt chân đến, nhưng đã hình dung rất rõ ràng về những con người và văn hóa nơi đó. Giấc mơ này không chỉ tiên đoán các chuyến đi truyền giáo của Tu hội Salêdiêng, mà còn khơi dậy trong ngài một khao khát mãnh liệt để gửi các tu sĩ của mình đến những vùng đất mới.
Trong một lần chia sẻ về giấc mơ này, Don Bosco đã nói: “Cha đã nhìn thấy những vùng đất xa xôi, nơi mà nhiều người trẻ cần sự trợ giúp. Cha đã nghe thấy tiếng kêu cứu của họ và nhận ra rằng chúng ta phải đến với họ, không chỉ để dạy họ đức tin, mà còn giúp họ có một cuộc sống xứng đáng hơn” (Những Giấc Mơ của Don Bosco, p. 52). Đây chính là lý do tại sao ngay từ đầu, Don Bosco đã chọn Châu Mỹ làm điểm đến cho các nhà truyền giáo đầu tiên của Tu hội Salêdiêng.
3. Những lá thư gửi các Nhà truyền giáo: lời động viên và hướng dẫn
Một trong những tài liệu nổi bật nhất về tinh thần truyền giáo của Don Bosco là các “Thư gửi các nhà truyền giáo”. Trong những lá thư này, Don Bosco không chỉ đưa ra những hướng dẫn cụ thể về việc truyền giáo mà còn gửi gắm những lời động viên đầy tình thương mến. Ngài biết rằng sứ mạng truyền giáo sẽ đối diện với nhiều khó khăn và thách thức, nhưng đồng thời, ngài cũng hiểu rằng sự hiện diện của Thiên Chúa và lòng kiên trì sẽ giúp các nhà truyền giáo vượt qua mọi trở ngại.
Trong một lá thư gửi cho nhóm truyền giáo đầu tiên đi Argentina, Don Bosco viết: “Hỡi các con thân yêu, các con hãy luôn nhớ rằng sứ mạng của chúng ta không chỉ là đem ánh sáng của Tin Mừng, mà còn là trở thành ánh sáng trong đêm tối của những tâm hồn bị bỏ rơi. Các con sẽ gặp khó khăn, nhưng hãy tin tưởng rằng, Thiên Chúa sẽ dẫn dắt các con qua mọi thử thách” (Thư gửi các nhà truyền giáo, 1875). Lá thư này không chỉ thể hiện sự quan tâm của Don Bosco đến các nhà truyền giáo mà còn là một lời khuyến khích mạnh mẽ, giúp họ giữ vững niềm tin và tinh thần trong suốt hành trình gian khó.
4. Các chuyến đi truyền giáo đầu tiên
Một trong những bước ngoặt lớn nhất trong lịch sử truyền giáo của Tu hội Salêdiêng chính là việc gửi nhóm truyền giáo đầu tiên đến Argentina vào năm 1875. Đây là một quyết định không hề dễ dàng, bởi vào thời điểm đó, Nam Mỹ vẫn còn là một vùng đất xa xôi và đầy thử thách đối với người châu Âu. Tuy nhiên, với niềm tin mạnh mẽ vào ơn gọi truyền giáo, Don Bosco đã gửi đi một nhóm nhỏ gồm các tu sĩ Salêdiêng, với mục tiêu không chỉ là rao giảng Tin Mừng, mà còn giúp đỡ người dân địa phương, đặc biệt là trẻ em.
Một trong những tu sĩ đầu tiên tham gia chuyến truyền giáo này đã viết về những trải nghiệm của mình: “Chúng tôi đến Argentina với những nỗi lo lắng, nhưng cũng đầy hy vọng. Đất nước này thật rộng lớn và xa lạ, nhưng tình yêu của Don Bosco đã giúp chúng tôi cảm thấy được an ủi và được thôi thúc tiếp tục sứ mạng” (Những bước đầu tiên trên con đường truyền giáo, 1875). Những chuyến đi truyền giáo này đã khởi đầu cho một loạt các hoạt động truyền giáo trên khắp Châu Mỹ và sau đó là ở Châu Á, Châu Phi.
5. Di sản truyền giáo và sự phát triển toàn cầu
Tinh thần truyền giáo mà Don Bosco khơi dậy không chỉ dừng lại ở thời kỳ đầu, mà đã phát triển mạnh mẽ qua các thế hệ Salêdiêng tiếp nối. Các bài diễn văn của các Bề Trên Cả đã liên tục nhắc nhở về sứ mạng truyền giáo là “di sản cốt lõi của Don Bosco”, và rằng mỗi Salêdiêng phải ý thức rằng họ không chỉ là những người thợ gieo mầm đức tin, mà còn là những nhà giáo dục và người bạn của người trẻ.
Hồng ý Ángel Fernández Artime, Bề Trên Cả, Đấng kế vị thứ 10 của Don Bosco, đã từng phát biểu: “Chúng ta không chỉ là những nhà truyền giáo đến những vùng đất xa xôi, mà chúng ta còn phải là những nhà truyền giáo trong môi trường của chính mình. Đừng quên rằng tinh thần truyền giáo của Don Bosco là tinh thần của tình yêu và sự hiện diện nơi người trẻ” (Diễn văn của Bề Trên Cả, 2020).
Hiện nay, các nhà Salêdiêng đã có mặt ở hơn 130 quốc gia trên thế giới, từ Châu Mỹ, Châu Á đến Châu Phi, Châu Úc và dĩ nhiên, Châu Âu. Sứ mạng của họ không chỉ là truyền giảng Tin Mừng mà còn là giúp đỡ trẻ em, thanh thiếu niên có hoàn cảnh khó khăn, và xây dựng các cơ sở giáo dục, y tế.
Kết Luận
Tinh thần truyền giáo của Don Bosco không chỉ là một phần trong di sản tinh thần của ngài mà còn là sức mạnh thúc đẩy Tu hội Salêdiêng mở rộng và phát triển trên toàn cầu. Qua các tài liệu như Hiến luật của Tu Hội Salêdiêng, Những Lá Thư Gửi Các Nhà Truyền Giáo, và các tài liệu lịch sử về các nhóm truyền giáo đầu tiên, chúng ta thấy rõ sự kiên trì, tình yêu và đức tin mạnh mẽ mà Don Bosco đã khơi dậy nơi các nhà truyền giáo của mình. Tinh thần này, được xây dựng trên tình yêu dành cho người trẻ và niềm tin vào sự dẫn dắt của Thiên Chúa, đã trở thành ngọn đuốc sáng soi cho Tu hội Salêdiêng trong sứ mạng truyền giáo.
Lm. Micae Rua Trần Phạm Hoàng Gia Thi, SDB
