Trong thần học Ki-tô giáo, câu hỏi liệu Lễ Phục Sinh hay Lễ Giáng Sinh quan trọng hơn đã được các học giả và tín hữu thảo luận sâu rộng. Lễ Giáng Sinh kỷ niệm sự ra đời của Chúa Giê-su Ki-tô, trong khi Lễ Phục Sinh tôn vinh sự phục sinh của Ngài, sự kiện được nhiều nhà thần học coi là nền tảng của đức tin Ki-tô giáo. Lập luận rằng Lễ Phục Sinh vượt trội hơn Lễ Giáng Sinh dựa trên tiền đề rằng nếu không có sự phục sinh, sự ra đời của Chúa Giê-su sẽ không mang ý nghĩa cứu độ. Như một tuyên bố sâu sắc đã nhấn mạnh: “Nếu Lễ Phục Sinh không xảy ra, Lễ Giáng Sinh sẽ không có ý nghĩa. Nếu ngôi mộ không trống, chiếc nôi chẳng tạo nên sự khác biệt” (Christian Parenting). Dưới đây là việc khám phá sự ưu tiên thần học của Lễ Phục Sinh so với Lễ Giáng Sinh, được dựa trên một số chứng cứ Kinh Thánh, bối cảnh lịch sử và quan điểm học thuật, chứng minh rằng sự phục sinh mang lại ý nghĩa cho sự nhập thể.
1- Ý nghĩa thần học của Lễ Phục Sinh
Lễ Phục Sinh, đánh dấu sự phục sinh của Chúa Giê-su Ki-tô, được coi là sự kiện trọng tâm của Ki-tô giáo. Sự phục sinh xác nhận danh tính của Chúa Giê-su là Con Thiên Chúa và Đấng Mê-si-a được hứa ban, hoàn thành mục đích của cuộc đời trần thế của Ngài. Theo thư thứ nhất của Thánh Phao-lô gửi Cô-rin-tô, “nếu Đức Ki-tô đã không trỗi dậy, thì lòng tin của anh em thật hão huyền, và anh em vẫn còn sống trong tội lỗi của anh em” (1 Cr 15,17). Lời khẳng định này trong Kinh Thánh nhấn mạnh rằng sự phục sinh không chỉ là một sự kiện mà là nền tảng của sự cứu độ Ki-tô giáo, mang lại chiến thắng trước tội lỗi và sự chết. Nếu không có Lễ Phục Sinh, cuộc đời và giáo huấn của Chúa Giê-su sẽ chỉ được xem như của một nhân vật lịch sử, như lập luận đã chỉ ra: “Nếu Chúa Giê-su không sống lại từ cõi chết, thì Ngài thực sự chỉ là một rabbi Do Thái lạc lối với những ảo tưởng về sự vĩ đại” (Christian Parenting).
Các học giả thần học củng cố quan điểm này. Edward Sri lập luận rằng Lễ Phục Sinh là ngày quan trọng nhất trong năm phụng vụ, với mỗi ngày Chúa Nhật được coi là “một Lễ Phục Sinh nhỏ” nơi các Ki-tô hữu tham dự vào sự chết và phục sinh của Chúa Ki-tô qua Bí tích Thánh Thể (Sri). Sự nhấn mạnh liên tục này trong phụng vụ về sự phục sinh làm nổi bật tầm quan trọng lâu dài của nó trong thực hành Ki-tô giáo. Hơn nữa, sự tập trung của Giáo hội sơ khai vào Lễ Phục Sinh được thể hiện qua nghệ thuật, giáo huấn và các nghi thức, như phép rửa trong Đêm Canh Thức Phục Sinh, tượng trưng cho sự chết và sống lại cùng Chúa Ki-tô (O’Malley). Những thực hành này nhấn mạnh rằng Lễ Phục Sinh không chỉ là một sự kiện lịch sử mà là một thực tại biến đổi, định hình căn tính Ki-tô giáo.
2- Vai trò của Lễ Giáng Sinh dưới Ánh sáng của Lễ Phục Sinh
Lễ Giáng Sinh, kỷ niệm biến cố nhập thể của Chúa Giê-su, rõ ràng là một sự kiện quan trọng, vì nó đánh dấu sự nhập thể của Thiên Chúa vào lịch sử nhân loại. Tuy nhiên, giá trị thần học của nó phụ thuộc vào sự phục sinh. Tuyên bố rằng “Nếu Lễ Phục Sinh không đúng, thì Lễ Giáng Sinh chỉ là câu chuyện về một đứa trẻ vô danh sinh ra trong một ngôi làng hẻo lánh ở một vùng đất bị lãng quên cách đây 2000 năm” (Christian Parenting) nhấn mạnh rằng sự giáng sinh chỉ có ý nghĩa khi được kết nối với sự phục sinh. Nếu không có Lễ Phục Sinh, sự ra đời của Chúa Giê-su sẽ chỉ là một ghi chú lịch sử, thiếu sức mạnh cứu chuộc vốn định nghĩa Ki-tô giáo.
Về mặt lịch sử, Giáo hội sơ khai ưu tiên Lễ Phục Sinh hơn Lễ Giáng Sinh. Trong khi Lễ Phục Sinh được kỷ niệm từ những ngày đầu của Ki-tô giáo, Lễ Giáng Sinh chỉ trở thành một ngày lễ chính thức vào thế kỷ thứ ba (Sri). Sự ưu tiên lịch sử này phản ánh tầm quan trọng thần học của sự phục sinh. Hơn nữa, các công đồng và văn bản của Giáo hội sơ khai tập trung nhiều vào việc xác định ngày Lễ Phục Sinh, mà không có sự chú trọng tương tự đối với Lễ Giáng Sinh, cho thấy sự phục sinh là sự kiện định hình đức tin (Faith at Work Network).
3- Ảnh hưởng văn hóa và những hiểu lầm
Mặc dù Lễ Phục Sinh có tầm quan trọng thần học vượt trội, Lễ Giáng Sinh thường chiếm ưu thế trong văn hóa đương đại. Các cuộc khảo sát cho thấy 93% người Mỹ kỷ niệm Lễ Giáng Sinh, so với 79% cho Lễ Phục Sinh, với chỉ 2% coi Lễ Phục Sinh là ngày lễ tôn giáo quan trọng nhất (Christian Parenting). Sự chênh lệch này phần lớn là do sự thương mại hóa của Lễ Giáng Sinh, biến nó thành một lễ hội thế tục với việc tặng quà và không khí vui vẻ (Vox). Ngược lại, Lễ Phục Sinh giữ được trọng tâm tôn giáo mạnh mẽ hơn, với ít yếu tố thế tục hơn, như thỏ Phục Sinh và săn trứng, vốn không sánh được với tầm ảnh hưởng văn hóa của Ông già Nô-en (Vox).
Sự thay đổi văn hóa này dẫn đến một hiểu lầm rằng Lễ Giáng Sinh là ngày lễ trung tâm của Ki-tô giáo. Tuy nhiên, các học giả như John W. O’Malley lập luận rằng tính chất truyền giáo của Lễ Phục Sinh, bắt nguồn từ việc công bố chiến thắng của Chúa Ki-tô trước sự chết, tương phản với sức hấp dẫn gia đình và trẻ em của Lễ Giáng Sinh (O’Malley). Sự nhấn mạnh của Giáo hội sơ khai vào Lễ Phục Sinh như một thời điểm truyền giáo và khai tâm qua phép rửa càng củng cố ý nghĩa thần học và cộng đoàn của nó.
4- Kết luận
Tóm lại, Lễ Phục Sinh vượt qua Lễ Giáng Sinh về tầm quan trọng thần học vì sự phục sinh của Chúa Giê-su Kitô là trung tâm của đức tin Ki-tô giáo, mang lại ý nghĩa cho sự ra đời của Ngài. Các chứng cứ Kinh Thánh, lịch sử và học thuật ủng hộ quan điểm rằng nếu không có Lễ Phục Sinh, Lễ Giáng Sinh sẽ thiếu sức mạnh cứu độ. Như Giáo hội sơ khai nhận ra, Lễ Phục Sinh đã biến đổi cách hiểu về thời gian, thờ phượng và sự cứu rỗi, trở thành nền tảng của niềm hy vọng Ki-tô giáo. Mặc dù các yếu tố văn hóa đã nâng cao vị thế của Lễ Giáng Sinh trong tâm trí công chúng, tầm quan trọng thần học của Lễ Phục Sinh vẫn không thể bị thách thức. Khi các Ki-tô hữu suy ngẫm về hai ngày lễ lớn này, ngôi mộ trống tiếp tục khẳng định mục đích của chiếc nôi, đảm bảo rằng ý nghĩa của Lễ Phục Sinh trường tồn.
Đồng Hành, SDB
_________________________
Nguồn Trích Dẫn
- Jenny Marcelene. “Lễ Phục Sinh Quan Trọng Hơn Lễ Giáng Sinh”. Christian Parenting, www.christianparenting.org/articles/easter-is-greater-than-christmas/.
- Faith at Work Network. “Tại Sao Lễ Phục Sinh Quan Trọng?”. Faith at Work Network, www.faithatwork.network/why-is-easter-important/.
- O’Malley, John W. “Lễ Phục Sinh: Ngày Lễ Ki-tô Giáo Mà Mọi Người Nên Biết Là Quan Trọng Nhất”. America Magazine, ngày 3 tháng 4 năm 2023, www.americamagazine.org/faith/2023/04/03/easter-christian-holiday-important-245021.
- Sri, Edward. “Lễ Phục Sinh hay Lễ Giáng Sinh: Lễ Nào Quan Trọng Hơn?”. Ascension Press Media, ngày 15 tháng 4 năm 2019, www.media.ascensionpress.com/2019/04/15/easter-or-christmas-which-is-more-important/.
- Vox. “Tại Sao Lễ Phục Sinh Không Được Chú Ý Như Lễ Giáng Sinh”. Vox, ngày 29 tháng 3 năm 2018, www.vox.com/2018/3/29/17168804/why-easter-celebrate-big-secular-holiday-like-christmas-bunny-egg-pagan.
