PHÉP LÀNH CỦA LÒNG THƯƠNG XÓT
HƯỚNG DẪN CỦA GIÁM MỤC VỀ VIỆC THỰC HIỆN TUYÊN BỐ “FIDUCIA SUPPLICANS”
Vào ngày 18 tháng 12 năm 2023, Vatican đã ban hành một tài liệu có tựa đề Fiducia supplicans, được Đức Thánh Cha Phanxicô phê chuẩn, cho phép các linh mục Công giáo chúc lành cho các cặp vợ chồng Công giáo trong những tình trạng bất hợp pháp bao gồm các mối quan hệ chung sống như vợ chồng, hôn nhân dân sự không có bí tích, kết hôn ly dị và tái hôn, mối quan hệ đa thê, và các sự kết hợp đồng giới. Tuyên bố rõ ràng rằng nó mở ra khả năng “chúc lành cho các cặp vợ chồng trong hoàn cảnh bất hợp pháp và các cặp đồng giới mà không chính thức chuẩn nhận tình trạng của họ hoặc thay đổi bất kỳ cách thức giáo huấn lâu đời nào của Giáo hội về hôn nhân”.
Với sự nhấn mạnh vào ý nghĩa mục vụ của các phép lành, Fiducia supplicans phân biệt hai loại phép lành, phép lành phụng vụ hoặc nghi lễ, là những phép lành chính thức của Giáo hội Công giáo, và những sự chúc lành tự phát, là những lời chúc lành không chính thức được chọn bởi một linh mục theo sự thỉnh cầu của các tín hữu. Sau đó, nó khẳng định rằng điều thứ nhất không bao giờ được sử dụng để chúc phúc cho các cặp vợ chồng trong những tình trạng bất hợp pháp, trong khi điều thứ hai có thể được sử dụng nếu cặp vợ chồng khiêm tốn đến gặp linh mục để tìm kiếm lòng thương xót của Thiên Chúa.
Nhưng chính xác thì nó có ý nghĩa gì khi nói rằng một linh mục Công giáo chúc lành cho một cặp vợ chồng đang sống thử hoặc một mối quan hệ đa thê hoặc một sự kết hợp đồng giới có nghĩa là gì? Và đối với linh mục, ngài nên dùng những từ ngữ nào nếu được yêu cầu chúc lành cho một cặp vợ chồng trong những tình huống bất hợp lệ này, đặc biệt vì Fiducia supplicans để lại chính những lời chúc lành cho linh mục tùy ý quyết định?
Để trả lời những câu hỏi này, chúng ta phải bắt đầu với sự hiểu biết sâu sắc về phép lành. Phép lành là một lời khẩn cầu Thiên Chúa – một lời cầu xin Thiên Chúa – để thực thi quyền năng của Ngài trên một người hoặc một vật. Con người không thể chúc lành. Chỉ có Thiên Chúa mới có thể. Điển hình là sau khi ca ngợi Thiên Chúa vì sự uy nghi và vinh hiển của Ngài, người Công giáo cầu xin Thiên Chúa làm một hoặc hai điều. Trước hết, chúng ta cầu xin Thiên Chúa xua tan những điều ác có thể có trong một người hay một vật. Đây là điều xảy ra khi linh mục làm phép một chiếc ô tô, hoặc phó tế làm phép cho ruộng lúa mới mua. Đây là phép lành của việc trừ tà.
Thứ hai, chúng ta cầu xin Thiên Chúa làm cho một người hay một vật nên thánh. Đây là phép lành của sự thánh hóa. Điều này xảy ra khi một giám mục làm phép bàn thờ của một nhà thờ mới, hoặc một linh mục ban phép lành cho một cặp vợ chồng mới cưới trong nghi thức hôn phối của họ. Trong nhiều thế kỷ, phép lành Công giáo thường kết hợp cả hai. Một vật thể được trừ tà lần đầu tiên trước khi nó được thánh hóa. Con người cũng được trừ quỷ trước khi được thánh hóa nhờ bí tích trong nghi thức rửa tội.
Do đó, khi trích dẫn Sách Các Phép, Fiducia supplicans giải thích: “Để ý định này có thể trở nên rõ ràng hơn, theo truyền thống cổ xưa, các công thức chúc lành chủ yếu nhằm tôn vinh Thiên Chúa vì những hồng ân của Người, cầu xin những ân sủng của Người, và kiềm chế quyền lực của sự dữ trên thế giới” (số 10).
Đưa vào danh sách các phép lành này, Fiducia supplicans giờ đây bổ sung thêm phép lành loại thứ ba, phép lành của lòng thương xót. Theo sau Thánh Augustinô, Thánh Tôma Aquinô định nghĩa lòng thương xót là “sự cảm thông chân thành trước nỗi đau khổ của người khác, thúc giục chúng ta giúp đỡ họ nếu có thể” (Summa theologiae, II-II.30.1). Nói cách khác, cầu xin lòng thương xót là cầu xin sự thương xót và chữa lành.
Vì vậy, khi một linh mục Công giáo cầu xin phép lành của lòng thương xót cho một cặp vợ chồng đang ở trong hoàn cảnh bất hợp pháp, là những người “muốn phó thác mình cho Thiên Chúa và lòng thương xót của Người, cầu xin sự giúp đỡ của Người và được hướng dẫn để hiểu biết hơn về kế hoạch tình yêu và chân lý của Người” (số 30), vị linh mục khẩn cầu Thiên Chúa thương xót cả hai và ban cho họ ơn hoán cải để họ có thể bình thường hóa các mối quan hệ của mình.
Phép lành của lòng thương xót này không phải và không thể là phép lành của sự thánh hóa vì chúng ta không thể xin Thiên Chúa chúc lành cho điều gì đó, như Fiducia supplica giải thích, không “tuân theo thánh ý của Thiên Chúa, như được bày tỏ trong giáo huấn của Giáo hội” (số 9). Các linh mục được mời gọi chúc lành cho các cặp vợ chồng trong hoàn cảnh bất hợp pháp nên chọn những lời lẽ thích hợp để bộc lộ ý định này của Giáo hội.
Để kết thúc, một lần nữa chúng ta hướng về Chúa Giêsu Kitô, Đấng nhập thể và là khí cụ của lòng thương xót của Thiên Chúa: “Giáo hội Công giáo được mời gọi rao giảng sức mạnh của ân sủng qua lời cầu nguyện và Hiệp lễ, cũng như lòng thương xót của Chúa Giêsu Kitô qua bí tích hòa giải. Chính Chúa Giêsu Kitô và chỉ mình Ngài mới có thể chữa lành mọi trái tim tan vỡ của con người đang khao khát tình yêu vô điều kiện và tình bạn đích thực.” (CBCP, “Phẩm giá và Ơn gọi của những người đồng tính”, ngày 28 tháng 8 năm 2015)
Ngày 19 tháng 12 năm 2023.
Đức cha Socrates B. Villegas
Tổng Giám mục Giáo phận Lingayen Dagupan
Bản dịch Lm. Micae Rua
Trần Phạm Hoàng Gia Thi, SDB
