Don Bosco đã cống hiến cuộc đời mình để tiếp cận và giáo dục giới trẻ, đặc biệt là những em bị gạt ra ngoài lề xã hội và gặp nguy hiểm. Triết lý giáo dục của ngài, được gọi là Hệ thống Dự phòng, đã cách mạng hóa cách dạy dỗ và chăm sóc người trẻ trong thế kỷ 19 và tiếp tục có tác động sâu sắc cho đến ngày nay. Hệ thống này đặt nền trên ba yếu tố cõi lõi lý trí (reason), tôn giáo (religion) và lòng thương mến (loving kindness), nhằm mục đích dự phòng các vấn đề khởi phát bằng cách thúc đẩy một môi trường tích cực. Hoa quả của Hệ thống Dự phòng của Don Bosco rất đa dạng, thể hiện ở những cuộc sống được biến đổi, những thực hành giáo dục đổi mới và các cộng đồng phát triển trên toàn cầu.
1- Thay đổi cuộc sống thông qua giáo dục và chăm sóc mục vụ
Một trong những hoa quả quan trọng nhất của Hệ thống Dự phòng là sự biến đổi vô số cuộc sống thông qua giáo dục và chăm sóc mục vụ. Cách tiếp cận của Don Bosco mang tính toàn diện, không chỉ tập trung vào việc phát triển trí tuệ mà còn vào việc phát triển luân lý và thiêng liêng. Bằng cách tạo ra một môi trường hỗ trợ nơi học sinh cảm thấy có giá trị và được thấu hiểu, Don Bosco có thể tiếp cận những người trẻ thường bị bỏ rơi hoặc ngược đãi.
Nhiều học trò của Don Bosco đã có một cuộc sống thành công và trọn vẹn. Chẳng hạn, Đaminh Savio, một trong những học trò nổi tiếng nhất của Don Bosco, đã chịu ảnh hưởng sâu sắc của Hệ thống Dự phòng. Dù cuộc đời ngắn ngủi, Đaminh vẫn nêu gương các nhân đức đạo đức, vui tươi và siêng năng mà Don Bosco khuyến khích. Việc phong thánh cho ngài là một minh chứng cho thấy ảnh hưởng sâu sắc của Hệ thống Dự phòng đối với đời sống cá nhân.
2- Thực tiễn giáo dục đổi mới
Hệ thống Dự phòng cũng đã dẫn đến sự phát triển của các phương pháp giáo dục đổi mới đã được áp dụng trên toàn thế giới. Don Bosco tin vào một phương pháp sư phạm không dựa trên hình phạt mà dựa trên sự khích lệ và thấu hiểu. Cách tiếp cận này được thể hiện rõ ràng trong việc thành lập Nguyện xá, một nơi mà những người trẻ có thể tụ họp để giải trí, học tập và thăng tiến đời sống thiêng liêng. Mô hình Nguyện xá nhấn mạnh một môi trường tin cậy và cởi mở, nơi học sinh có thể tự do thể hiện bản thân và học hỏi từ những sai lầm của mình mà không sợ phải chịu những hậu quả khắc nghiệt.
Mô hình này đã được nhân rộng ở nhiều cơ sở giáo dục trên toàn cầu, thích ứng với các bối cảnh văn hóa khác nhau trong khi vẫn duy trì các nguyên tắc cốt lõi của nó. Các trường Salêdiêng, lấy cảm hứng từ các phương pháp của Don Bosco, nổi tiếng vì nhấn mạnh đến việc đào tạo nghề nghiệp, giáo dục đạo đức và phát triển cá nhân. Những trường này cung cấp một môi trường nuôi dưỡng để chuẩn bị kiến thức cho học sinh không chỉ cho các kỳ thi mà còn những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống.
3- Trao quyền cho những người bị gạt ra ngoài lề xã hội
Hệ thống Dự phòng của Don Bosco đã có tác động đặc biệt trong việc trao quyền cho giới trẻ bị thiệt thòi và gặp nguy hiểm. Công việc của ngài bắt đầu với những đứa trẻ đường phố ở Tôrinô, mang đến cho chúng nơi ở, giáo dục và hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn. Sứ mệnh này đã mở rộng trên toàn cầu, với các sứ mệnh Salêdiêng hoạt động ở một số khu vực nghèo khó nhất và đầy xung đột nhất trên thế giới.
Ở nhiều nơi trên thế giới, những nơi như Ấn Độ, Châu Phi và Châu Mỹ Latinh, các Salêdiêng đã thành lập các trường học, học viện kỹ thuật và trung tâm thanh thiếu niên để cung cấp giáo dục và đào tạo nghề cho những người có thể bị loại trừ khỏi những cơ hội đó. Những tổ chức này không chỉ trang bị cho những người trẻ những kỹ năng cần thiết cho việc làm mà còn thấm nhuần các giá trị về sự chăm chỉ, liêm chính và phục vụ cộng đồng.
4- Xây dựng cộng đồng thịnh vượng
Một thành quả khác của Hệ thống Dự phòng của Don Bosco là sự phát triển của các cộng đồng thịnh vượng xoay quanh các nguyên tắc Salêdiêng. Cách tiếp cận toàn diện của Hệ thống Dự phòng thúc đẩy ý thức cộng đồng và sự thuộc về giữa học sinh, nhân viên và gia đình. Ý thức cộng đồng này được thể hiện rõ ràng ở nhiều giáo xứ, trung tâm giới trẻ và cơ sở giáo dục Salêdiêng trên khắp thế giới.
Những cộng đồng này thường trở thành ngọn hải đăng của niềm hy vọng và sự hỗ trợ trong bối cảnh xã hội rộng lớn hơn của họ. Họ không chỉ cung cấp giáo dục mà còn cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, dịch vụ xã hội và chăm sóc mục vụ, giải quyết các nhu cầu khác nhau của cá nhân và gia đình. Ý thức đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau trong các cộng đồng này giúp phá vỡ vòng nghèo đói và loại trừ xã hội, thúc đẩy sự gắn kết và phát triển xã hội.
5- Thúc đẩy hòa bình và công bằng xã hội
Sự nhấn mạnh của Hệ thống Dự phòng vào lòng nhân ái và sự tôn trọng đối với mỗi cá nhân cũng đã góp phần thúc đẩy hòa bình và công bằng xã hội. Những lời dạy của Don Bosco khuyến khích giới trẻ trở thành những thành viên tích cực và có trách nhiệm trong xã hội, ủng hộ quyền lợi và phẩm giá của mọi cá nhân.
Các tổ chức Salêdiêng thường tham gia vào các sáng kiến công bằng xã hội, ủng hộ quyền trẻ em, chống nạn buôn người và cung cấp hỗ trợ cho người tị nạn và người di cư. Bằng cách giáo dục giới trẻ về công bằng xã hội và khuyến khích họ đóng vai trò tích cực trong cộng đồng của mình, Hệ thống Dự phòng nuôi dưỡng một thế hệ lãnh đạo cam kết tạo ra một thế giới công bằng và bình đẳng hơn.
6- Thăng tiến đời sống thiêng liêng và đạo đức
Cốt lõi của Hệ thống Dự phòng của Don Bosco là sự thăng tiến về tinh thần và đạo đức của giới trẻ. Don Bosco tin rằng một nền tảng đạo đức vững chắc là điều cần thiết cho hạnh phúc cá nhân và xã hội. Cách tiếp cận của ngài đối với việc giáo dục tôn giáo không mang tính giáo điều mà mang tính tương quan, nuôi dưỡng mối tương quan cá nhân và tình mến với Thiên Chúa.
Sự nhấn mạnh vào sự trưởng thành đời sống thiêng liêng này tiếp tục mang lại kết quả trong cuộc sống của vô số cá nhân đã theo học tại các tổ chức Salêdiêng. Nhiều cựu sinh viên nói về tác động sâu sắc của nền giáo dục Salêdiêng đối với đức tin cá nhân và quan điểm đạo đức của họ. Chiều kích thiêng liêng này cung cấp nguồn sức mạnh và sự hướng dẫn trong suốt cuộc đời của họ, giúp họ vượt qua những thử thách bằng khả năng phục hồi và hy vọng.
Phần kết luận
Những thành quả của Hệ thống Dự phòng của Don Bosco được thể hiện rõ ràng qua những cuộc sống được biến đổi, những thực hành giáo dục đổi mới và những cộng đồng thịnh vượng tiếp tục phát triển trên khắp thế giới. Bằng cách ưu tiên và đặt nền trên lý trí, tôn giáo và lòng thương mến, Don Bosco đã tạo ra một mô hình giáo dục nhằm giải quyết các nhu cầu toàn diện của giới trẻ, giúp họ có được cuộc sống thành công và có ý nghĩa. Di sản của Hệ thống Dự phòng là minh chứng cho sức mạnh lâu dài của lòng nhân ái và giáo dục trong việc xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn. Khi chúng ta nhìn về tương lai, các nguyên tắc của Hệ thống Dự phòng vẫn phù hợp và quan trọng hơn bao giờ hết, đưa ra một kế hoạch chi tiết để nuôi dưỡng tiềm năng bên trong mỗi người trẻ.
Lm. Micae Rua
Trần Phạm Hoàng Gia Thi, SDB
