Thánh Giuse, người thợ mộc khiêm nhường, bạn đời yêu dấu của Đức Trinh Nữ Maria và cha nuôi của Chúa Giê-su, được Giáo Hội Công Giáo mừng kính hai lần mỗi năm: ngày 19 tháng 3, lễ Thánh Giuse – Bạn trăm năm của Đức Maria, và ngày 1 tháng 5, lễ Thánh Giuse Thợ. Hai ngày lễ này, bắt nguồn từ truyền thống lâu đời và giáo huấn của các vị giáo hoàng, tôn vinh vai trò của Thánh Giuse như người bảo vệ, người gìn giữ và người bảo trợ trong nhiều khía cạnh trong đời sống đức tin.
1- Lễ Thánh Giuse, Bạn Trăm Năm của Đức Maria (19 tháng 3)
Lễ Thánh Giuse vào ngày 19 tháng 3, có từ thế kỷ 10 và được chính thức công nhận tại Rô-ma vào năm 1479, tôn vinh vai trò của ngài như Người bảo vệ của Gia đình Na-da-rét. Đức Giáo Hoàng Lê-ô XIII, trong thông điệp Quamquam Pluries năm 1889, viết: “Thánh Giuse trở thành Người bảo vệ, Người quản lý và Người bênh vực hợp pháp của ngôi nhà thánh mà ngài là chủ”. Với lòng vâng phục Thiên Chúa, Thánh Giuse đã che chở cho Đức Maria, nuôi dưỡng Chúa Giê-su, và bảo vệ Hài Nhi khỏi những hiểm nguy, đồng thời luôn là người bạn đồng hành trung thành trong những thử thách của cuộc sống.
Ngày lễ này cũng nhấn mạnh vai trò của Thánh Giuse như Đấng bảo trợ của Giáo hội Hoàn vũ, danh hiệu được Đức Giáo Hoàng Pi-ô IX trao tặng vào năm 1870. Tấm gương khiêm nhường và tin cậy của ngài tiếp tục truyền cảm hứng cho các tín hữu trên toàn thế giới, khuyến khích họ chạy đến cùng ngài trong những nhu cầu về đức tin và gia đình.
2- Lễ Thánh Giuse Thợ (1 tháng 5)
Lễ Thánh Giuse Thợ, do Đức Giáo Hoàng Pi-ô XII thiết lập vào năm 1955, được chọn trùng với Ngày Quốc tế Lao động (1 tháng 5) nhằm mang lại ý nghĩa Ki-tô giáo cho ngày lễ mang tính trần thế này. Vào giữa thế kỷ 20, Liên Xô sử dụng Ngày Lao động để tuyên truyền chủ nghĩa Cộng sản và phô trương sức mạnh quân sự, thường làm lu mờ ý nghĩa thiêng liêng của lao động. Để đối trọng, Đức Pi-ô XII đã chọn ngày này để tôn vinh Thánh Giuse như một mẫu gương cho người lao động, nhấn mạnh rằng lao động là một phần trong kế hoạch sáng tạo của Thiên Chúa.
Trong bài phát biểu với Hiệp hội Công nhân Công giáo Ý vào năm 1955, Đức Pi-ô XII khẳng định: “Không ai có thể là người bảo trợ tốt hơn để giúp các con thấm nhuần tinh thần Tin Mừng vào cuộc sống… Từ trái tim của Con Người-Thiên Chúa, Đấng Cứu Thế, tinh thần này tuôn chảy đến các con và tất cả mọi người”. Ngài kêu gọi người lao động “hãy đến cùng Giuse” (Ite ad Ioseph), nhấn mạnh rằng cuộc đời lao động của Thánh Giuse bên cạnh Chúa Giê-su là nguồn cảm hứng cho mọi Ki-tô hữu. Là một thợ mộc, công việc của Thánh Giuse không chỉ là phương tiện sinh sống mà còn là một hành động thánh thiêng, đáp lại lệnh truyền trong Sách Sáng Thế về việc chăm sóc trái đất.
3- Phẩm giá lao động trong Giáo huấn Công Giáo
Giáo Hội Công Giáo từ lâu đã đề cao phẩm giá của lao động, xem đó như một cách tham dự vào công trình sáng tạo của Thiên Chúa. Trong thông điệp Laborem Exercens năm 1981, Đức Giáo Hoàng Gio-an Phao-lô II viết: “Giáo hội coi nhiệm vụ của mình là luôn luôn kêu gọi chú ý đến phẩm giá và quyền lợi của những người lao động, lên án những tình huống mà phẩm giá và quyền lợi đó bị vi phạm, và giúp định hướng những thay đổi xã hội để đảm bảo sự tiến bộ thực sự của con người và xã hội”. Thánh Giuse là hiện thân của giáo huấn này, khi ngài làm việc không ngừng để chu cấp cho Thánh Gia, đồng thời luôn lắng nghe và vâng phục thánh ý của Thiên Chúa.
Thánh Giuse cũng là bổn mạng của nhiều nghề nghiệp, từ thợ thủ công, thợ mộc, kế toán, luật sư, đến giáo dục, kỹ sư dân dụng, và nhiều ngành khác. Sự bảo trợ của ngài nhắc nhở rằng mọi công việc, dù lớn hay nhỏ, đều có thể được thánh hóa khi được dâng lên Thiên Chúa.
4- Thánh Giuse: Tấm gương cho mọi người
Cuộc đời Thánh Giuse là minh chứng cho sự hòa hợp giữa đức tin, gia đình và lao động. Như Đức Lê-ô XIII đã viết, ngài “đã bảo vệ người bạn đời và Hài Nhi Giê-su với tình yêu mãnh liệt và sự chăm sóc hằng ngày”. Sức mạnh thầm lặng và sự tận tụy vô vị lợi của ngài khiến ngài trở thành một người chuyển cầu quyền năng cho người lao động, các gia đình và toàn thể Giáo hội.
Hai ngày lễ Thánh Giuse mời gọi các tín hữu noi gương các nhân đức của ngài. Ngày 19 tháng 3 tôn vinh ngài như Người bảo vệ và Người cha; ngày 1 tháng 5 ca ngợi việc lao động của ngài như một ơn gọi thánh thiện. Cả hai ngày lễ đều khuyến khích chúng ta “đến cùng Giuse” để tìm sự hướng dẫn trong việc sống Tin Mừng qua công việc và lòng sùng kính.
5- Kết luận
Di sản của Thánh Giuse, với tư cách là Bổn mạng của Giáo Hội Hoàn Vũ và Người Lao Động, vẫn trường tồn qua các thế kỷ, mang đến một mẫu gương vượt thời gian về đức tin và sự phục vụ. Dù là người bảo vệ Thánh Gia hay người thợ mộc khiêm tốn, ngài dạy chúng ta rằng mọi lao động, khi được dâng lên Thiên Chúa, đều trở thành con đường nên thánh. Trong các ngày lễ kính ngài, chúng ta hãy cầu xin sự chuyển cầu của Thánh Giuse để sống với lòng tin cậy, sự chăm chỉ và tình yêu như ngài đã sống.
Lm. Micae Rua Gia Thi, SDB
