Đây là câu chuyện khá cảm động của chị Nguyễn thị Loan, giáo viên dạy Ngữ văn ở một trường trung học của tỉnh Bến Tre. Chị Loan kể lại câu chuyện này cho đồng nghiệp nghe trong giờ nghỉ giải lao của hội đồng thi tú tài tại Thị xã. Câu chuyện cho thấy trách nhiệm của nhà giáo không phải chỉ gói gọn trong việc truyền đạt kiến thức cho học sinh, mà lắm khi phải tốn nhiều công sức mới hiểu được những uẩn khúc trong cõi lòng của học sinh, nhờ đó mà nhà giáo có thể làm tròn nhiệm vụ giáo dục của mình.
* * *
Năm vừa qua, chị Loan là giáo viên chủ nhiệm lớp 12, đa số là nữ sinh. Lớp phó học tập là em Trần thị Ánh Tuyết. Em xinh xắn, thông minh, ngoan và chăm học. Chị Loan hi vọng cuối năm em sẽ đậu tú tài hạng cao và đủ sức vào đại học.
Bỗng nhiên, không hiểu vì sao mà ngay từ giữa năm học trở đi, tính tình Ánh Tuyết thay đổi rõ rệt. Chị Loan thấy khuôn mặt em dàu dàu và em thường lơ đãng trong các tiết học. Điều này chưa từng có nơi em nên chị không yên tâm. Bởi thời gian thi đến gần rồi, chị muốn gấp rút tìm hiểu điều gì đang xảy ra cho Ánh Tuyết, với hy vọng giúp học trò yêu quý của mình sớm trở lại bình thường.
Một hôm, vào giờ chơi, chị giữ Ánh Tuyết lại để hỏi thăm nhưng cô bé chỉ rướm nước mắt rồi cúi đầu im lặng, không chịu tiết lộ điều gì. Với kinh nghiệm nhà giáo, chị Loan đoán chắc em đang vướng vào chuyện tình cảm khó thoát nào đó. Do vậy, mấy hôm sau, chị lần lượt gọi riêng em trưởng lớp, rồi một vài bạn thân của Ánh Tuyết để điều tra, nhưng tuyệt nhiên chẳng ai biết được mảy may câu chuyện đang xảy ra cho bạn mình. Thực sự em đã khéo chôn giấu mối tâm sự thầm kín của mình.
Điểm số của hầu hết các bài làm Học kỳ I của Ánh Tuyết sút giảm rõ rệt, điều này càng làm chị Loan sốt ruột hơn cho kỳ thi tú tài sắp tới của em. Cho dù khó khăn, chị Loan vẫn quyết tâm tìm hiểu cho được tâm sự của Ánh Tuyết. Chị mong cô trò nhỏ vượt qua cơn khủng hoảng, hầu dốc tâm dốc sức cho việc học. Thực chẳng còn con đường nào khác ngoài việc đến gặp gỡ cha mẹ của em.
Sáng Chúa Nhật, chị Loan đến nhà Ánh Tuyết mà không báo trước. Cô trò nhỏ vô cùng ngạc nhiên, khuôn mặt em biến sắc khi thấy cô chủ nhiệm xuất hiện ngoài cổng. Ấp úng, em mời cô vào nhà.
Ba Ánh Tuyết đi vắng, chỉ có mẹ ở nhà. Bà trịnh trọng mời khách ngồi và sai con gái pha trà mời khách. Thấy bà có vẻ thắc mắc về việc cô giáo đột ngột đến nhà, chị Loan vào đề ngay. Chị cho bà hay việc Ánh Tuyết thay đổi tính nết lạ lùng, cùng sự xao lãng trong học tập khiến nhiều thầy cô phải chú ý, than phiền.
Nghe xong, bà mẹ cúi đầu trong chốc lát rồi ngẩng lên nhìn chị Loan, bỗng bà kéo vạt áo lên lau dòng nước mắt lã chã tuôn. Chị Loan sửng sốt đoán chắc có điều gì đó rất bi thảm đang xảy ra cho gia đình. Quả vậy, sau vài phút đắn đo, bà mẹ quyết định kể rõ chuyện nhà cho cô giáo hay. Thì ra từ hơn hai tháng nay, gia đình bà lâm cơn sóng gió khi bà biết ông chồng đang dan díu bất chính với một phụ nữ trẻ tuổi làm việc trong cùng công sở.
Như có dịp trút bầu tâm sự, bà kể lể dài dòng về nỗi cực lòng mà bà không còn tự chế được, đã gây xáo trộn lớn trong gia đình. Bà biết Ánh Tuyết cũng rất đau khổ, bởi em thảo hiếu và thương mẹ vô cùng. Em cũng rất kính trọng cha nên không hề có một lời oán trách cha, em chỉ biết âm thầm chịu đựng thôi. Nghe bà kể xong, chị Loan cảm động khi hiểu rõ tình, chị nói vài lời an ủi rồi xin phép ra về.
Hôm sau, vào giờ chơi, chị Loan gọi Ánh Tuyết vào văn phòng gặp riêng. Vừa ngồi xuống, em nhìn cô giáo rồi bưng mặt khóc òa. Chị Loan nhìn em mà đau xót, chị cảm nhận cánh cửa tâm hồn bấy lâu đóng kín của em giờ đây mới chịu mở toang ra, để chị thấy được sóng gió đang dày vò quả tim rướm máu của em. Chị không tự chế được xúc cảm của mình trước một đứa con hiếu thảo của gia đình và một trò ngoan của nhà trường. Chị quyết định lao vào việc riêng của nhà người khác, hầu mong cứu vớt đứa học trò đáng thương của chị. Chị an ủi em vài câu rồi cho em về lớp, sau khi hỏi địa chỉ công sở, nơi ba của em đang làm việc.
Đêm đó chị thức khuya, suy nghĩ thật kỹ để viết cho ông một lá thư. Trong thư, chị không có một câu nào trách móc hành vi ngoại tình của ông, mà chỉ nói rõ sự lo lắng của chị cho việc học hiện tại và con đường tương lai của Ánh Tuyết. Trong trách nhiệm của một giáo viên chủ nhiệm, chị mong ông hiểu rằng, sự đau khổ lâu dài chắc chắn ảnh hưởng xấu, có hại cho tâm hồn của đứa trẻ thông minh và giàu tình cảm như Ánh Tuyết, con gái cưng của ông. Chị mong ông hãy cố gắng, vì tình thương đối với con gái mà dàn xếp mọi việc để sớm chấm dứt sóng gió trong gia đình, để Ánh Tuyết thôi đau khổ và tập trung học hành trở lại, chuẩn bị cho kỳ thi tú tài và tuyển sinh đại học sắp tới.
Hôm sau, chị gởi lá thư đi. Thực lòng, chị xem việc này như một hành động nhằm thoa dịu lương tâm nhà giáo của mình, hơn là mong được kết quả tốt cho gia đình Ánh Tuyết. Hơn nữa, biết đâu lá thư này còn làm cho người đàn ông kia nổi giận, nguyền rủa vì chị đã xâm phạm vào đời sống riêng tư của người khác.
Không ngờ, khoảng một tuần lễ sau, chị Loan nhận được lá thư phúc đáp vắn tắt của ba Ánh Tuyết. Ông nói đã đọc lá thư của cô giáo nhiều lần, và trong nhiều ngày ông đã suy tư về nội dung lá thư. Ông cảm thấy xấu hổ trước tình thương đáng quý của cô giáo đối với con gái ông. Sau cùng, ông tỏ lòng hối hận về sự sa đọa của mình, và hứa chấm dứt ngay hành động tội lỗi của mấy tháng qua. Cũng may, tội của ông chưa để lại hậu quả tai hại nào. Đọc xong lá thư của ông, chị Loan thấy lòng vui như mở hội. Chỉ cảm thấy hài lòng vì đã thành công khi dấn thân tìm con đường đi vào chốn riêng tư của đứa học trò, hầu đem lại lợi ích cho em và cho gia đình em nữa.
Từ ngày ấy, chị thấy nét mặt của Ánh Tuyết dần giãn ra và tươi vui trở lại. Em chăm chỉ học hành như trước. Điều nầy làm chị tin rằng gia đình Ánh Tuyết đã thực sự trở lại bình yên sau những sóng gió.
Chị Loan kể lại câu chuyện đầy phấn khích, và chị nói đây sự kiện đẹp nhất trong những năm theo nghề dạy học của chị. Nó đem lại cho chị cảm giác mãn nguyện, vì cảm nhận mình đã thực sự làm tròn phần nào thiên chức giáo dục của mình.
Võ Phá
