Vượt xa kiểu nói “Làm tốt lắm!”, để đưa ra nhiều lời khen có ý nghĩa hơn cho trẻ.
Tại sao “Làm tốt lắm!” như là cụm từ được mặc định để khen một đứa trẻ? “Làm tốt lắm khi con cất đồ chơi vào tủ!” “Làm tốt lắm khi con vẽ bức tranh đó!” “Làm tốt lắm khi con chia sẻ với bạn của con!”.
Nhưng các học giả cho rằng cụm từ “Làm tốt lắm!” chưa hẳn là cách ý nghĩa nhất để khen một đứa trẻ. Lần tới khi chúng ta muốn đưa ra phản hồi và nhận xét khuyến khích về hành vi hữu ích của trẻ, hãy thử một trong các chiến lược sau.
1. HÃY MÔ TẢ NHỮNG GÌ BẠN THẤY
Mô tả những gì trẻ em đang làm là một cách rất hiệu quả để khiến chúng cảm thấy được quan tâm và thừa nhận. Chúng ta có thể nói điều gì đó chẳng hạn như, “Con đã làm điều đó một mình ư! Con tự tay lấy quần áo bẩn và đặt nó vào khay phải không? Có rất nhiều đồ chơi trên sàn, con hãy để tất cả chúng vào giỏ nhé!”. Nó gần như có vẻ quá đơn giản, nhưng kiểu khen này thực sự có ý nghĩa hơn một cách chung chung như “Làm tốt lắm!”
2. HÃY KHEN NHỮNG NỖ LỰC CỦA TRẺ
Có thể bạn đã nghe khẩu hiệu: “Hãy khen nỗ lực, hơn là kết quả”, và trong khi thực tế có nhiều sắc thái hơn, đúng là trẻ em học được giá trị của việc chăm chỉ và cố gắng hết sức khi bạn khuyến khích chúng nỗ lực hết mình. Bạn có thể nói những điều như, “Con đã làm việc rất chăm chỉ! Wow, ba (mẹ) rất vui khi nhìn thấy sự cố gắng của con đó!”.
3. HÃY TRAO ĐỔI VỀ CÔNG VIỆC CỦA TRẺ
Trẻ mang đến cho chúng ta một kiệt tác nghệ thuật và chúng ta có thể dễ dàng trả lời nhanh chóng và nhận xét: “Làm tốt lắm, con yêu!”. Nhưng trẻ sẽ có thể yêu thích sự đáp lại hơn nếu chúng ta dành một chút thời gian để thảo luận và đặt câu hỏi về công việc của trẻ. Bạn có thể nói điều gì đó như, “Hãy cho ba (mẹ) biết về bức ảnh của con. Con thích gì khi làm điều này? Điều yêu thích của con khi vẽ là gì?”. Các cơ hội thường thì tốt, rất có thể câu trả lời của trẻ sẽ làm chúng ta ngạc nhiên, nghe sẽ rất ấn tượng và thật sự thú vị để nghe chúng!
4. HÃY TẬP TRUNG CHÚ Ý VÀO CẢM XÚC VỀ THÀNH QUẢ CỦA TRẺ
Sự thật là lời khen của người lớn khi trẻ có những thành tích thường là “mạ vàng cho hoa huệ”, vì có thể trẻ đã cảm thấy rất tự hào về thành tích đó. Thay vì đổ dồn vào những lời khen, chúng ta có thể thử tập trung chú ý đến cảm xúc của trẻ, nói những câu như: “Con cảm thấy thế nào khi làm điều đó? Con có cảm thấy tự hào rằng con đã làm điều đó một mình không? Ba (mẹ) dám chắc rằng, điều đó khiến con cảm thấy thoải mái và hạnh phúc khi chia sẻ với em của con”.
5. HÃY CHỈ RA NHỮNG TÁC DỤNG CỦA NHỮNG VIỆC ĐÃ LÀM CỦA TRẺ
Khi trẻ sống tử tế và có ích, hãy chỉ ra điều mà khiến người khác cảm thấy vui như thế nào và kết quả tích cực mà nó mang lại cho đời sống của gia đình. Chúng ta có thể nói, “Ba (mẹ) nhận thấy rằng điều đó khiến anh trai con rất vui khi con đọc câu chuyện đó cho anh ấy. Con đã dọn dẹp phòng của mình nhanh chóng để chúng ta có thời gian xem một bộ phim với nhau vào tối nay! Cảm ơn con đã cất những cây viết và cuốn sách đó, con thực sự đã giúp ba (mẹ). Phòng giải trí sẽ trông thật đẹp khi con dọn dẹp những đồ chơi và xếp chúng vào tủ.”
⇒ Còn bạn, đâu là cách ưa thích để khuyến khích con của bạn?
Theresa Civantos Barber
Gia Thi, SDB chuyển ngữ
